ZASADY UDZIELANIA POMOCY SPOŁECZNEJ

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz.U. z 2004 r. Nr 64 poz. 593 z póżn. zmianami)

Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na tym terytorium, posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy, nadany w Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:

1.ubóstwa;
2.sieroctwa;
3.bezdomności;
4.bezrobocia;
5.niepełnosprawności;
6.długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7.przemocy w rodzinie;
8.potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9.bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10.braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze;
11.trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;
12.trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13.alkoholizmu lub narkomanii;
14.zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15.klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, które spełniają tzw. kryterium dochodowe, podlegające okresowej weryfikacji. Pomoc skierowana jest do osób o najniższych dochodach.
Wysokość kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej- 477 zł
Wysokość kryterium dochodowego na osobę w rodzinie -351 zł

Aby obliczyć kryterium dochodowe na osobę w rodzinie należy zsumować przychody z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, wszystkich członków rodziny (np. renta , emerytura, zasiłek dla bezrobotnych, dochody z pracy dorywczej bądź stałej, dodatek mieszkaniowy, zasiłek okresowy, zasilek stały, okresowe , zasiłki rodzinne). Muszą to być dochody netto, tj. bez podatku oraz składek na ubezpieczenia.

OBOWIĄZKI OSÓB I RODZIN UBIEGAJĄCYCH SIĘ O POMOC SPOŁECZNĄ
Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.

TRYB UDZIELANIA POMOCY SPOŁECZNEJ
Tryb przyznania świadczenia z pomocy społecznej składa się z następujących etapów:

1.Osobiste, pisemne lub telefoniczne zgłoszenie osoby ubiegającej się o pomoc do MOPS (zgłoszenie może nastąpić z urzędu lub może go dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą ubiegającego się o pomoc).

2. Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej pomocą.

Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej.
Celem wywiadu środowiskowego jest rozeznanie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby (rodziny) ubiegającej się o pomoc.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od zgłoszenia wniosku o pomoc , a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Osoba występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego ustalany jest, w porozumieniu z klientem, plan pomocy.

3. Wydanie decyzji administracyjnej o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy.

Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, poradnictwa.Właściwy organ może zmienić lub uchylić decyzję administracyjną na niekorzyść strony bez jej zgody, w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany w sytuacji dochodowej lub osobistej osób otrzymujących świadczenia, a także jeżeli wystąpiły przesłanki opisane w art. 43 ust. 4 i 5 oraz art. 6 i art. 34 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej. Zmiana decyzji na korzyść strony nie wymaga jej zgody.

TERMINY ZAŁATWIENIA SPRAW

.
- do 1 miesiąca od daty złożenia wniosku.
- do 2 miesięcy od daty złożenia wniosku w przypadku sprawy skomplikowanej.

TRYB ODWOŁAWCZY

Od decyzji administracyjnej wydanej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej przysługuje prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu za pośrednictwem Ośrodka w terminie 14 dni od otrzymania decyzji.

Rodzaje Pomocy Społecznej

I.ŚWIADCZENIA Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ

1. Świadczenia pieniężne:
- zasiłek stały
- zasiłek okresowy
- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy

2. Świadczenia niepieniężne:
- praca socjalna
- składki na ubezpieczenie zdrowotne
- składki na ubezpieczenie społeczne
- interwencja kryzysowa
- udzielanie schronienia
- posiłek
- niezbędne ubranie
- usługi opiekuńcze
- kierowanie do Domów Pomocy Społecznej
- sprawianie pogrzebu.

Zasiłek stały przysługuje:
1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Całkowita niezdolność do pracy oznacza:
- całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy lub o całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji), albo
- znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności (odpowiednie orzeczenie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności).
Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba, która ukończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna).

Kryteria dochodowe i wysokość świadczeń:

Zasiłek stały wypłacany jest w wysokości różnicy między kryterium dochodowym a dochodem osoby lub na osobę w rodzinie.
Przykład obliczania kwoty zasiłku stałego dla osoby samotnie gospodarującej:
Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej - 477 zł
dochód osoby samotnie gospodarującej ( np. dodatek mieszkaniowy)- 50 zł
477 zł - 50 zł = 427 zł (wyliczona kwota zasilku stałego)
Maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 444 zł, minimalna 30 zł.

Przykład obliczania kwoty zasiłku stałego osobie pozostającej w 3 -osobowej rodzinie:
Wysokość kryterium dochodowego na osobę w rodzinie - 351 zł
Dochód rodziny: 300 zł
Dochód przypadający na jednego czlonka rodziny: 300 zł : 3 osoby = 100 zł
351 zł - 100 zł = 251 zł (wyliczona kwota zasilku stałego)

ZASIŁEK OKRESOWY

Wysokość zasiłku okresowego ustalana jest w następujący sposób:
1.od wysokości odpowiedniego kryterium dochodowego osoby lub rodziny odejmuje się dochód faktyczny osoby lub rodziny
2.następnie na podstawie dodatkowej zasady ustala się minimalną kwotę zasiłku okresowego
od 2008 roku w przypadku osoby samotnie gospodarującej oraz rodziny jest to 50% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej i także między kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.
Maksymalna kwota zasiłku okresowego dla osoby samotnie gospodarującej - 418 zł,
Minimalna kwota zasilku okresowego - 20 zł

Przykład obliczania kwoty zasiłku okresowego dla osoby samotnie gospodarującej:
Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej - 477 zł
dochód z pracy dorywczej = 200zł
dodatek mieszkaniowy = 75 zł
Dochód osoby samotnie gospodarującej: 200 zł + 75 zł= 275 zł
Obliczona kwota zasilku okresowego :( 477 zł - 275 zł) x 50 % = 202 zł x 0,50 =101 zł

ZASIŁEK CELOWY

Wypłacany jest w celu zaspokojenia niezbędnej (konkretnej) potrzeby bytowej. Zasiłek może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
Zasiłek ten może również przybrać formę pomocy rzeczowej.

Zasiłek może być również przyznany osobie lub rodzinie, która poniosła straty w wyniku:
zdarzenia losowego,
klęski żywiołowej lub ekologicznej.
W tych przypadkach pomoc może być przyznana niezależnie od dochodu .

SPECJALNY ZASIŁEK CELOWY

Zasiłek może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe.
Kwota zasilku celowego i specjalnego zasilku celowego jest ustalana przez pracownika socjalnego przy uwzgędnieniu sytuacji socjalno-bytowej osoby lub rodziny oraz możliwosci finansowych pomocy społecznej.
Kwota zasiłku celowego specjalnego nie może być wyższa od kryterium dochodowego osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc.

PRACA SOCJALNA

To działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Może też być uznawana za zawodowe działania mające ułatwić pojedynczym osobom i grupom, uświadomienie problemów wewnętrznych i zewnętrznych, mających na nich negatywny wpływ.

Zadania pracy socjalnej :

1) pomoc w tworzeniu pozytywnych relacji pomiędzy potrzebującym a środowiskiem społecznym, celem podniesienia standardu życia potrzebującego
2) ułatwianie klientom rozwijania zdolności wychodzenia z kłopotów i umiejętnego postępowania w różnych okolicznościach;
3) wspieranie działań zmierzających do pozyskiwania dochodów;
4) pomoc w budowaniu pozytywnych relacji pomiędzy potrzebującym a społecznością lokalną;
5) uwrażliwianie placówek instytucji na problemy potrzebujących.

Przykładem jest środowiskowa metoda pracy socjalnej związana z aktywizacją podopiecznych i stymulowaniem samopomocy .
Pomoc prowadząca do samopomocy nie uzależnia klientów pomocy społecznej od systemu oraz instytucji i ma na celu nauczenie klienta samodzielnego radzenia sobie ze swoimi problemami.
W zależności od potrzeb praca socjalna może byc działaniem:
- jednorazowym, doraźnym (np. poradnictwo, pomoc w napisaniu pozwu);
- długofalowym, usystematyzowanym (aktywizacja zawodowa osoby długotrwale bezrobotnej).

Pracę socjalną wykonują pracownicy socjalni w szczególności , na rzecz osób niepełnosprawnych, starszych, niezaradnych życiowo często w partnerstwie z innymi instytucjami czy organizacjami pozarządowymi.
Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.
Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE

Składki są mogą być opłacone:
- osobom pobierającym zasiłek stały z pomocy społecznej i nie podlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu ,
- osobom bezdomnym wychodzącym z bezdomności i nie podlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu ,
- dzieciom przebywającym w Domach Pomocy Społecznej i nie podlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu ,
- dzieciom do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego nieprzebywającym w placówkach jakich?
i nie podlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE

Składki są opłacane na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która rezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznoscią sprawowania bezpośredniej osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym czlonkiem rodziny
oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem, rodzicami współmałżonka lub rodzeństwem.
Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.

Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad w/w osobami, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.
Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie
ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.

INTERWENCJA KRYZYSOWA

Interwencja kryzysowa - działania podejmowane na rzecz osób i rodzin, w tym dotkniętych przemocą , mające na celu zapobieganie pogłębianiu się występujących dysfunkcji.

Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.

UDZIELANIE SCHRONIENIA

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, jeżeli jest tego pozbawiona.
Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w
noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.
Osoba bezdomna może zostać objęta indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności, polegającym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.
Indywidualny program wychodzenia z bezdomności, stosownie do potrzeb osoby bezdomnej,
może uwzględniać wszelkie środki pomocy, jakimi dysponuje ośrodek pomocy społecznej realizujący
program.

POSIŁEK

Osoba lub rodzina ma prawo do posiłku, jeżeli jest tego pozbawiona. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.
Wskazana pomoc przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole może
być realizowana w formie zakupu posiłków.

NIEZBĘDNE UBRANIE

Osoba lub rodzina ma prawo do niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona.
Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny,
odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku.

USŁUGI OPIEKUŃCZE LUB SPECJALISTYCZNE

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne, mogą być przyznane:
- osobie samotnej, która z powodu wieku lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona.
- osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, także wspólnie nie zamieszkujący małżonek, wstępni i zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem.
Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia.

Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób zaburzonych psychicznie.

DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej odpowiedniego typu,
zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej chyba, że okoliczności sprawy
wskazują inaczej.
Ośrodek pomocy społecznej kieruje do dps po uprzednim uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.

W przypadku, gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie
wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofają swoją zgodę,
ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane do zawiadomienia o tym
właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna - prokuratora.

Domy pomocy społecznej w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na
domy dla:
1) osób w podeszłym wieku;
2) osób przewlekle somatycznie chorych;
3) osób przewlekle psychicznie chorych;
4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
6) osób niepełnosprawnych fizycznie.

Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec
domu ponosi pełną odpłatność.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich
przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70 % tego dochodu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 250 % kryterium
dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu
opłaty nie może być niższa niż 250 % tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 250 % kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie
może być niższa niż 250 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

c) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między
średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
Przykład obliczania odpłatnosci za dps

Miesięczny koszt pobytu w dps - 1.800,00 zł
wysokość emerytury mieszkańca dps- 1000,00 zł
dochód córki mieszkanca dps, która jest osobą samotnie gospodarującą - 2000,00 zł
kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej - 477 zł

Mieszkaniec dps(ojciec) ponosi odpłatność w wys. 70% z 1000 zł = 0,7 x 1000 zł = 700 zł

250 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej to: 250 % z 477 zł = 2,5 x 477 zł = 1192,50 zł

kwota dochodu córki pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 1192,50 zł,

obowiązkowa odpłatność wnoszona przez córkę za pobyt ojca w dps to: 2000 zł - 1192,50 zł = 807,50 zł

Różnica ,która pozostała do zapłaty przez gminę to: 1.800 zł - 700 zł - 807,50 zł = 295,50 zł

SPRAWIENIE POGRZEBU

Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem
zmarłego.